Historia

Szkolnictwo specjalne na terenie Zgierza ma swój początek w łatach czterdziestych ubiegłego wieku. W opróżnionych przez Szkołę Podstawową nr 5 pomieszczeniach budynku przy ul. Strykowskiej 18 powstała w 1948 roku Szkoła Podstawowa nr 9, jako placówka oświatowo - wychowawcza dla dzieci opóźnionych w rozwoju umysłowym. Jej organizatorką i wieloletnią kierowniczką była B. Krachowa, pomagały jej m.in. nauczycielki A. Boliniowska, H. Andrzejewska i B. Szymańska. 
Powojenna sytuacja szkolnictwa specjalnego w województwie łódzkim nie przedstawiała się najlepiej. Istniały szkoły specjalne w Pabianicach, Piotrkowie Trybunalskim, Kutnie i Zgierzu (od 1948r.). Zaspokajały one potrzeby kształcenia dzieci upośledzonych umysłowo jedynie z terenu tych miast. Dzieci upośledzone zamieszkałe w okolicznych wioskach woj. łódzkiego miały utrudniony dostęp do nauki w specjalistycznych szkołach. W związku z tym, powstał projekt utworzenia placówki specjalnej z internatem. O wyborze miasta zdecydowało jego centralne położenie na terenie województwa oraz dobre połączenie z Łodzią.
W 1952 w budynkach po zamkniętym Domie Opieki dla Dorosłych przy ulicy Łęczyckiej 108 utworzono Państwowy Zakład Wychowawczy nr 2. Teren wraz z zabudowaniami zlokalizowany był w północnych granicach miasta. Znajdowały się tam 4 budynki mieszkalne (w tym 3 drewniane i 1 murowany), pomieszczenia gospodarcze i cieplarnia. Budynki drewniane przeznaczono na internat i mieszkania dla pracowników, zaś w murowanym zorganizowano kuchnię, stołówkę i magazyny. Przy zakładzie znajdowało się 5-cio hektarowe gospodarstwo rolne, które stanowiło w owym czasie ważne zaplecze gospodarcze. Warunki lokalowe zakładu były bardzo trudne. Wychowankowie internatu, których z chwilą otwarcia było 23, doprowadzani byli do odległej (ok. 3 km) Szkoły Specjalnej nr 9 w mieście. Dopiero w 1957 roku utworzono szkołę specjalną na terenie zakładu.
Z roku na rok zwiększała się liczba wychowanków, ale pogarszały się warunki lokalowe. Zaistniała więc potrzeba rozbudowy zakładu bądź budowy nowego obiektu.
Pod koniec lat 50-tych wojewódzkie władze oświatowe podjęły dyskusje na temat budowy nowej placówki. Dyskusja zaowocowała podjęciem decyzji o budowie. Lokalizacja terenu pod budowę nowego zakładu usytuowana była na obrzeżach miasta, przy ulicy Parzęczewskiej, w sąsiedztwie wcześniej wybudowanego Szpitala Wojewódzkiego. Łączna powierzchnia terenu przeznaczonego pod budowę wynosiła 22000 m2. 
Budowę rozpoczęto w kwietniu 1963 roku i trwała ona 3 lata. Wybudowano 2 jednopiętrowe budynki z przeznaczeniem na szkołę i internat oraz salę gimnastyczną. Budynki te zostały połączone parterowymi korytarzami. Ponadto wybudowano jeszcze budynek mieszkalny dla nauczycieli i pomieszczenia gospodarcze. Placówka otrzymała nazwę Państwowy Zakład Wychowawczy nr 1 w Zgierzu. W dniu 2 września 1966 roku obiekt oddano do użytku.

Od roku 1966 na terenie Zgierza istniały 3 placówki kształcenia specjalnego:
-    Szkoła Podstawowa Specjalna nr 9
-    Państwowy Zakład Wychowawczy nr 2 dla dzieci głębiej upośledzonych
-    Państwowy Zakład Wychowawczy nr 1 dla dzieci upośledzonych w stopniu lekkim

Lata 70 - te XX wieku to początek akcji scaleniowej placówek szkolnictwa specjalnego w Zgierzu. W 1978 roku zlikwidowano Szkołę Podstawową nr 9. Uczniowie zostali objęci nauką w szkole specjalnej przy Zakładzie Wychowawczym nr 1. 
W roku 1980 włączono Państwowy Zakład Wychowawczy nr 2 do Zakładu Wychowawczego nr 1. Od tego momentu w Zgierzu istnieje 1 placówka kształcenia specjalnego, do której uczęszczają dzieci z terenu miasta i aglomeracji łódzkiej.

W roku 1984 placówka zmieniła nazwę z Państwowego Zakładu Wychowawczego na Specjalny Ośrodek Szkolno – Wychowawczy. 
Od roku 2000 powstaje Zespół Szkół Specjalnych przy Specjalnym Ośrodku Szkolno – Wychowawczym w Zgierzu. W jego skład wchodzą:
-    Szkoła Podstawowa Specjalna Nr 13
-    Gimnazjum Specjalne Nr 4
-    dwa Zespoły Rewalidacyjno – Wychowawcze dla dzieci głęboko upośledzonych umysłowo 
-    Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna Nr 3
-    Szkoła Specjalna Przysposabiająca do Pracy
-    Internat